Ποίηση

Ενσωμάτωση

Με τη διάρκεια μιας φωτοριπής
διέρχονται οι τεχνίτες τη ζωή μας
όσοι δηλαδή επαινούνται στις παιδικές φωτογραφίες
γιατί το τραγούδι τους συγκίνησε συνειδητά τον κόσμο.
Κάποιοι κυκλοφορούν μέσα στο σπίτι μας
μερικοί έχουν το θράσος να κάθονται αυτόβουλα στον καναπέ μας.
Ενίοτε κουβαριάζονται στο κρεβάτι και στο σώμα μας.
Ελάχιστοι τέλος γίνονται ένα με το δέρμα μας
κι απειλούν τα όρια του εγώ μας.

Αλήθεια, υπάρχει λόγος να επανέλθει ένας ποιητής
στην κοσμιότητα;

Ποίηση

Παραίτηση

Πάρε με, ω νύχτα αιώνια, στην αγκαλιά σου
Και γιο σου ονόμασέ με.
Είμαι ένας βασιλιάς
Που με τη θέλησή μου εγκατέλειψα
Το θρόνο μου, από όνειρα και κούραση φτιαγμένο.
Το σπαθί μου, βαρύ για τα κουρασμένα μπράτσα μου,
Σ’ αρρενωπά κι ήρεμα χέρια παρέδωσα.
Σκήπτρο και στέμμα –τα ’φησα
Στον προθάλαμο, στο δάπεδο κομμάτια.
Την πανοπλία μου, τόσο ανώφελη,
Τα σπιρούνια μου, με το μάταιο κουδούνισμά τους
Τ’ άφησα πάνω στα κρύα σκαλοπάτια.
Αποδύθηκα την πραγματικότητα, ψυχή τε και σώματι,
Κι επέστρεψα στην κρύα και ήρεμη νύχτα
Σαν το τοπίο όταν αργοπεθαίνει η μέρα.

Fernando Pessoa
Μετάφραση: Μαρία Παπαδήμα

Βιβλίο

Ο χάρτης των ονείρων
Κατερίνα Καριζώνη
Εκδόσεις Καστανιώτη
2011
Σελ. 182

Βρισκόμαστε στα 1537. Όχι, δεν πρόκειται για ιστοριογραφία αλλά για μυθιστόρημα γνήσιας μυθοπλασίας με ιστορικά στοιχεία διάσπαρτα να πλαισιώνουν τη χωροχρονική του πραγματικότητα. Η Καριζώνη έχει μελετήσει πολύ την εποχή αυτή, γι’ αυτό άλλωστε και η βιβλιογραφία που παραθέτει στο τέλος του βιβλίου.
Παρακμή της Ενετοκρατίας και τα νησιά του Αιγαίου πέφτουν διαδοχικά στα χέρια του περίφημου Μπαρμπαρόσα για λογαριασμό του Σουλτάνου της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Στην Πάρο ζει και δημιουργεί ο Νικόλαος Μοστράτος, άνθρωπος της θάλασσας και των λαϊκών στρωμάτων που με μεγάλη δεξιοτεχνία και γνήσιο ταλέντο χαρτογραφεί στεριές και θάλασσες της περιοχής, γύρω από τις Κυκλάδες αλλά και άγνωστα τοπία στον παγκόσμιο χάρτη ο οποίος αλλάζει δραματικά αυτή την εποχή.
Και στα τρία μέρη του βιβλίου η συγγραφέας δίνει στα επιμέρους κεφάλαια τίτλο από ανέμους που πνέουν στο Αιγαίο. Στο πρώτο, το μεγαλύτερο η αφήγηση εξελίσσεται κάπως πιο αργά, μια και παρουσιάζονται τα πρόσωπα, χαρτογραφείται ο ατελέσφορος έρωτας του ήρωα με την πλούσια κόρη του νησιού και εμφανίζεται η απειλή του πολέμου. Η μεγάλη περιπέτεια αρχίζει ακριβώς με την κατάληψη της νήσου από τους Οθωμανούς αφού η αρχόντισσα αιχμαλωτίζεται και ο απαρηγόρητος νέος μπαίνει σε ένα στρόβιλο γεγονότων άλλοτε θλιβερών και άλλοτε μαγικά ελπιδοφόρων, από τα οποία θα καταλήξει στη Βενετία πλούσιος και διάσημος. Μετά από μια γρήγορη ροή στο δεύτερο μέρος (ουσιαστικά χρονική παράκαμψη της μετά καταλήψεως ζωής των ηρώων) οι δυο ερωτευμένοι σε ώριμη πια ηλικία καταλήγουν μαζί για να τους χωρίσει τελικά ο θάνατος. Ο πρωταγωνιστής μας καταφεύγει τα τελευταία χρόνια της ζωής του σε μοναστήρι από όπου θα δώσει τη λύση και την ελπίδα στο θετό γιο του.
Η γλώσσα της συγγραφέα είναι λυρική ως ρομαντική αλλά καταφέρνει με έξυπνο και μελετημένο ομολογουμένως τρόπο να αποδώσει την εποχή, τα ήθη της και τους χαρακτήρες με σεβασμό και πιστότητα. Ίσως κατά τη γνώμη μου αν στεκόταν πιο πολύ στους δεύτερους χαρακτήρες όπως και στην αρχόντισσα Ευγενία να είχαμε ένα πλουσιότερο λογοτεχνικά αποτέλεσμα. Ακόμα μια αδυναμία είναι και η επιτάχυνση στο τελευταίο μέρος όπου θυσιάζεται η μυθιστορηματική υπόσταση του έργου σε μια ιστορική ονειρικότητα, η οποία ωστόσο γλιτώνει από την παγίδα του συνήθους ρομάντζου.
Εκείνο που παρατηρώ πέρα από τις αισθητικά σωστά επιμελημένες εκδόσεις των μεγάλων εκδοτικών οίκων στην Ελλάδα είναι ότι συχνά τους ξεφεύγουν ορθογραφικά λάθη. Όχι και τόσο σημαντικό για την πορεία του βιβλίου μεν , απορίας άξιον δε.

Έλενα Χρ. Σάββα